كاغذ عمدهترين مادة اوليه در كارتنسازي است و حدود 80% آن را تشكيل میدهد. تهيه كاغذ بيشترين ميزان سرمايه در گردش در اين صنعت را به خود اختصاص داده است و كارتنسازاني موفقاند و انعطاف كافي در بازار دارند كه به اين امر توجه كافي داشته باشند. موفقيت در خريد و انبار كاغذ يعني موفقيت در توليد كارتن و حفظ مشتري در تمام شرايط و در نهايت بقاي كارخانه.
در كارتنسازي كاغذهاي مصرفي، بسته به شرايط مظروف از نظر وزن، مكان نگهداري و اينكه در كدام لاية كارتن استفاده میشوند و يا قيمت تمام شده كارتن از نظر مصرفكننده آن متنوعند. مهمترين عامل در مصرف نوع كاغذ به جايگاه مورد استفادة آن در ورق كارتن بستگي دارد كه شامل انواع زيرند :
-كاغذ رويي كارتن
كاغذ رويي كارتن از اجزاي مهم كارتن است، وزن پايه كاغذ رويه از350-125 متغير است، اگر چه وزنهاي پاية كمتر از 100، به منظور توليد جعبههاي كوچك كافي است. كاغذ رويه معمولا يك فراورده دولايه است كه شامل لاية رويي و لاية پايه است. اين كاغذ با استفاده از انواع مختلف لايههاي رويي و بكارگيري انواع مختلف مواد اوليه توليد میشود (عمدتا به روش كرافت و يا شبه كرافت ). هم الياف دست اول (عمدتا سوزني برگان و يا خمير حاصل از خاك اره) و هم الياف باز يافتي در توليد اين كاغذ استفاده میشود. كاغذ توليد شده از الياف دست اول را معمولا كرافت لاينر و كاغذ حاوي الياف بازيافتي را تست لاينر مینامند.
لاية كنگرهاي كارتن
لاية كنگرهاي در مقواي كنگرهدار، به صورت يك لايه موجدار بين دو لايه كاغذ مورد استفاده قرار میگيرد. وزن پاية لاية مياني كنگرهاي بين 180-112 گرم بر متر مربع است. خمير مخلوط شامل سولفيت خنثي نيمه شيميايي پهنبرگان و الياف بازيافتي به عنوان مادة خام براي توليد كاغذ كنگره استفاده میشود. اگر فقط از خمير نيمه شيميايي استفاده شود، كاغذ حاصل را فلوتينگ مینامند.
اما معمولا 65% از خمير نيمه شيميايي پهنبرگان و 35% خمير بازيافتي براي ساخت اين فرآوردها استفاده میشود. بعضي از كاغذهاي كنگرهاي از 100% الياف بازيافتي ساخته میشوند كه میتوان از آهار سطحي به منظور بهبود ويژگيهاي مقاومتي استفاده كرد.
لاية كنگرهاي سفتي مورد نياز را به كارتن میدهد. مهمترين خواص اين نوع كاغذها بايد سفتي و مقاومت در برابر له شدن و شكستگي باشد. خواص مربوط به استحكام مكانيكي از قبيل مقاومت كششي، تركخوري و پارگي، جز در موارد استثنايي، با اهميت شمرده نمیشوند. در بسياري از موارد از شكل ظاهري كاغذ نيز میتوان گذشت. عموما خميرهاي نيمه شيميايي براي تهيه لايه مياني كنگرهاي، بهترين خميرها هستند چون سفتي خوبي داشته و در مقابل له شدن مقاومند، اگر چه از نظر مشخصات مقاومتي ضعفهاي قابل توجهي دارند.
يك خصوصيت ويژه در مورد كاغذ كنگرهاي قابليت عبور [1]آن در ماشین تبدیل است. قابليت عبوردر اينجا به معني توان ورقه در تحمل تنشها و كششها در عمليات كنگرهدار كردن بدون ترك و شكست است. دو عامل افزايندة قابليتگذر ورقه، كششپذيري زياد و عاري بودن از ريزه چوبها و الياف به هم چسبيده است. اين مشخصات با پالايش خوب خمير و كشش كمتر در جريان خشك كردن ورقه براي بهينه كردن كششپذيري در كاغذ كنگرهاي ایجاد میشود.
در ايران بزرگترين و مرغوبترين كارخانه توليد كاغذ كنگرهاي، چوب كاغذ مازندران است كه ميزان توليد ساليانه آن پاسخگوي مصرف كاغذ فلوتينگ كشور نمیباشد و ساير توليد كنندگان نيز به علت عدم كيفيت لازم قابليت رقابت ندارند.
- كاغذ داخلي كارتن
اين كاغذ در پارهاي از خصوصيات مانند مقاومت در برابر رطوبت و يا مقاومتهاي ذاتي الياف با كاغذ رويه مشتركند ولي نياز به صافي مناسب براي چاپ و يا اندود شدن با الياف رنگبري شده جهت سفيد كردن براي چاپ و غیره را ندارند.
اين كاغذها میتوانند از 100% الياف بازيافتي ساخته شوند ولي از نظر بهداشتي بايد در رتبه قابل قبولي باشند چرا كه ممكن است در بعضي از موارد، در تماس با محصولات خوراكي موجب ايجاد بوي بد شده و عطر نامطبوعي در اين مواد شوند.
كاغذهاي مورد استفاده در لايههاي مياني كارتنهاي پنج لايه و هفت لايه نيز از همين نوعند كه در اين موارد فقط نقش اتصال دهنده و حجيم كننده را دارند. عمده كارخانههاي كاغذ داخل اين كاغذ را براي مصارف كارتنسازي توليد میكنند.